Nguồn lực của Phật giáo tham gia hoạt động an sinh xã hội ở thành phố Cần Thơ

Ngày 29/08/2022 15:50 đăng bởi uthau

    1. Một số khái niệm về nguồn lực

   Nguồn lực được quan niệm là “toàn bộ những yếu tố đã, đang và sẽ có khả năng tạo ra sức mạnh tổng hợp thúc đẩy quá trình cải biến tự nhiên và xã hội” hoặc nguồn lực được hiểu là “một hệ thống các nhân tố cả vật chất lẫn tinh thần đã, đang và sẽ có khả năng góp phần thúc đẩy quá trình cải biến xã hội của một quốc gia dân tộc”.

    Theo cách tiếp cận tổng thể, nguồn lực là tài nguyên, giá trị đối với sự phát triển của quốc gia, dân tộc, cộng đồng. Nguồn lực được chia thành nhiều loại như: vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên, tài sản quốc gia, nguồn lực con người, khoa học công nghệ... Trong đó, nguồn lực con người là quan trọng nhất và quyết định các loại nguồn lực khác.

    2. Nguồn lực của Phật giáo Cần Thơ 

    2.1. Nguồn lực con người của Phật giáo

   Trong bối cảnh đổi mới của đất nước đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, rất cần sự tham gia của toàn xã hội vào an sinh xã hội. Ở thành phố Cần Thơ, Phật giáo là một tôn giáo lớn, không chỉ có số lượng chức sắc, chức việc, nhà tu hành và tín đồ đông đảo, mà còn có ảnh hưởng sâu rộng trong xã hội, đó là điều kiện thuận lợi để Phật giáo tham gia tích cực vào công tác an sinh xã hội, góp phần chia sẻ gánh nặng với Nhà nước.

    * Chức sắc: là tín đồ được tổ chức tôn giáo phong phẩm để giữ phẩm vị trong tổ chức. Phật giáo có hệ thống hàng Giáo phẩm đa dạng, được tổ chức chặt chẽ và đóng vai trò quan trọng trong hành đạo và ngoài xã hội, gồm có Hòa thượng, Thượng tọa, Ni trưởng, Ni sư. Đối với Hòa thượng, Ni trưởng được Đại hội Đại biểu Phật giáo Việt Nam phê chuẩn, có tuổi đời từ 60 tuổi trở lên, tuổi đạo từ 40 hạ lạp trở lên. Đối với Thượng tọa, Ni sư được Đại hội Đại biểu Phật giáo Việt Nam phê chuẩn, có tuổi đời từ 45 tuổi trở lên, tuổi đạo từ 25 hạ lạp trở lên. Hiện nay hàng giáo phẩm chức sắc Phật giáo Cần Thơ có 14 Hòa thượng, 20 Thượng tọa, 16 Ni trưởng, 52 Ni sư.

   * Chức việc: là người được tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc bổ nhiệm, bầu cử hoặc suy cử để giữ chức vụ trong tổ chức. Tổ chức Phật giáo được Nhà nước công nhận vào năm 1981 với tên gọi là “Giáo hội Phật giáo Việt Nam” gồm có 03 cấp (Trung ương; tỉnh, thành phố; quận, huyện, thị xã). Ở thành phố Cần Thơ gọi là Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Cần Thơ, gồm có 56 chức việc. Cấp quận, huyện gọi là Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam quận, huyện với tổng số có 104 chức việc được suy cử vào 09 Ban Trị sự nhiệm kỳ mới, gồm: Phong Điền 09 vị, Bình Thủy 09 vị, Ô Môn 12 vị, Thốt Nốt 15 vị, Vĩnh Thạnh 09 vị, Cái Răng 09 vị, Thới Lai 11 vị, Cờ Đỏ 12 vị và Ninh Kiều 18 vị.

   * Nhà tu hành: là tín đồ xuất gia, thường xuyên thực hiện nếp sống riêng theo giáo lý, giáo luật và quy định của tổ chức tôn giáo. Thành phố Cần Thơ hiện có 168 Tỳ kheo, 170 Tỳ kheo ni, 66 Sa di, 22 Thức xoa, 43 Sa di ni, 06 Tu nữ, 50 ngũ giới. Đồng thời, nhằm đào tạo đội ngũ kế thừa mạng mạch Phật pháp, Ban Trị sự đã giới thiệu nhiều Tăng Ni theo các lớp Phật học cũng như thế học. Hiện nay Phật giáo Cần Thơ có 02 Tiến sĩ Phật học, 02 Thạc sĩ, 02 vị nghiên cứu sinh Tiến sĩ, 04 vị bảo vệ Luận văn Thạc sĩ. Trong thời gian qua đã hoàn thành chương trình đào tạo và tổ chức trao bằng tốt nghiệp cho 308 Tăng Ni sinh hệ Trung cấp, 148 Tăng Ni sinh lớp Cao đẳng chuyên khoa Phật học. Bên cạnh đó đã tổ chức khai giảng lớp Trung cấp Phật học khóa IV (gồm 66 Tăng Ni sinh), lớp Cao đẳng chuyên khoa khóa III (gồm 75 Tăng Ni sinh).

    * Tín đồ: là người tin, theo một tôn giáo và được tổ chức tôn giáo thừa nhận. Phật giáo Cần Thơ hiện có 119.019 tín đồ, số lượng tín đồ có sự tăng giảm theo từng thời kỳ, có tinh thần yêu nước, hoạt động gắn bó với dân tộc, có ý thức chấp hành pháp luật.

 

    2.2. Nguồn lực tinh thần

    Thời kỳ đổi mới đến nay, đạo Phật nói chung và Phật giáo Cần Thơ nói riêng đã xác định đường hướng hoạt động với phương châm "Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội". Các hoạt động tôn giáo cơ bản chấp hành tốt pháp luật Nhà nước, tạo tinh thần đoàn kết, hòa hợp, gắn bó với dân tộc.

     Hệ thống kinh điển của đạo Phật có rất nhiều nhưng đều xuất phát từ thực tế cuộc sống, không trừu tượng, siêu hình, giáo điều hay khiên cưỡng, không ép buộc mà hoàn toàn chỉ mang tính định hướng để cho mọi người tuỳ điều kiện, hoàn cảnh, nhận thức áp dụng linh hoạt để dù tu theo cách nào trong 84.000 pháp môn tu Đức Phật đã chỉ ra thì cuối cùng cũng đạt đến mục đích sống yên vui, ấm no và hạnh phúc cho mỗi người, cho gia đình và xã hội, được thể hiện qua một số hoạt động nổi bậc như sau:

    * Hoạt động nghi lễ: Phật giáo Cần Thơ luôn duy trì các nghi lễ theo truyền thống Phật giáo như Đại lễ Phật đản, các buổi lễ cầu an, lễ Vu Lan, lễ Dâng Y... góp phần gìn giữ nét đẹp truyền thống trong văn hóa Phật giáo Việt Nam. Do có sự tuyên truyền, phổ biến về chính sách tôn giáo và định hướng hoạt động cụ thể nên các chùa trên địa bàn thành phố đều chủ động tổ chức các nghi lễ vừa bảo đảm trang trọng, vui tươi, tiết kiệm, đoàn kết, vừa thể hiện được nghi thức tôn giáo truyền thống theo đúng các quy định của pháp luật.

   * Hướng dẫn Phật tử tu học: Phật tử tại gia luôn là bộ phận đông đảo trong cấu trúc “Tứ chúng đồng tu” của Phật giáo. Với mục đích hoạt động dựa trên tinh thần “Hướng dẫn hàng Phật tử tại gia tu học chánh pháp, hộ trì Tam bảo, xây dựng nếp sống đạo đức cho hàng Phật tử và góp phần xây dựng cuộc sống hòa bình, an lạc cho xã hội”, trong những năm qua Ban Hướng dẫn Phật tử thành phố Cần Thơ đã thực hiện hướng dẫn các cơ sở Tự viện về việc đăng ký và xin phép với ngành chức năng về việc các đạo tràng tổ chức khóa tu niệm Phật, tu Bát Quan trai, tu một ngày an lạc, khóa tu mùa hè... đúng quy định của Giáo hội và Pháp luật của Nhà nước. 

     2.3. Nguồn lực vật chất

    * Về cơ sở thờ tự, ngoài những hệ thống Kinh điển với giáo lý tuyệt vời phù hợp mọi căn cơ của từng người, ta còn có thể tìm thấy trong Đạo Phật những biểu tượng văn hóa đặc trưng khác là ngôi chùa. Thành phố Cần Thơ hiện có 165 cơ sở tự viện của Phật giáo, trong đó có 02 cơ sở được xếp hạng di tích cấp quốc gia, 01 di tích cấp thành phố. Với ý thức, trách nhiệm của người tu hành, những năm qua Phật giáo Cần Thơ không ngừng phấn đấu thực hiện tốt cuộc vận động xây dựng chùa cảnh gương mẫu. Theo đó, cùng với cải tạo cảnh quan các chùa hướng đến trở thành điểm du lịch tâm linh. 

      Là tổ chức có nhiều cơ sở thờ tự trên hầu khắp các địa bàn, đặc biệt là tại các đô thị, khu tập trung đông dân cư, do đó Phật giáo thành phố Cần Thơ đã tích cực, chủ động triển khai việc tuyên truyền thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh ở cơ sở thờ tự và khu dân cư. Những nội dung đáng chú ý của Phật giáo là xây dựng cơ sở thờ tự xanh, sạch, văn minh, bảo vệ môi trường ở khu dân cư và chống các biểu hiện mê tín dị đoan.

     * Về tài chính: thực hiện kinh tế tự túc tại các tự viện, việc tu học của tăng ni được kết hợp hài hòa với lao động sản xuất, tạo ra những nhu cầu vật chất tối thiểu trong cuộc sống tu hành, một phần cũng có sự đóng góp của phật tử. Đề có nguồn kinh phí hoạt động của Ban Trị sự, hàng năm Ban Kinh tế Tài chính Phật giáo thành phố Cần Thơ vận động tăng, ni đóng góp để tham gia vào một số hoạt động an sinh xã hội ở những mức độ khác nhau.

    3. Phật giáo Cần Thơ thực hiện an sinh xã hội

    An sinh xã hội là trạng thái đảm bảo cho cá nhân và cộng đồng xã hội sinh tồn bền vững. Đó là một lĩnh vực rộng lớn, trong đó có sự tham gia của nhà nước, cá nhân, các tổ chức xã hội khác nhau. Phật giáo Việt Nam đã có nhiều đóng góp to lớn cho công tác an sinh xã hội, góp phần thực hiện xóa đói giảm nghèo, phát triển xã hội hài hòa, bền vững. 

    Về mặt giáo lý, với tư tưởng thâm sâu của mình, Phật giáo đã cống hiến cho cộng đồng dân tộc Việt Nam một lối sống lành mạnh, hài hòa, tôn trọng và gìn giữ môi trường thiên nhiên; tạo ra sự chuyển hóa tinh thần xã hội từ các quan hệ đối kháng sang quan hệ hợp tác và tùy thuộc lẫn nhau, cùng hướng đến những giá trị nhân văn sâu sắc. 

    Về thực tiễn, trong nhiều năm qua, Phật giáo Việt Nam đã thực hiện nhiều chương trình an sinh xã hội to lớn, góp phần xóa đói giảm nghèo, bảo trợ nhiều đối tượng xã hội khó khăn cơ nhỡ; cùng nhà nước và các tổ chức xã hội khác thực hiện chính sách an sinh xã hội rất hiệu quả.

    Thượng tọa Thích Bình Tâm - Phó Ban Thường trực Ban Trị sự GHPGVN TPCT phát quà cho bàn con nghèo ở xã Thới Đông, huyện Cờ Đỏ năm 2022

    Với phương châm “nhập thế giúp đời”, Phật giáo Việt Nam luôn tham gia tích cực vào các hoạt động nhân đạo, từ thiện, xã hội. Sự tham gia của Phật giáo vào an sinh xã hội ngày càng sâu rộng, với nhiều hình thức phong phú, linh hoạt, đạt hiệu quả cao, điển hình một số hoạt động nổi bật như:

     3.1. Lĩnh vực y tế

    Trong hoạt động khám chữa bệnh, Phật giáo rất chủ trọng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng, đồng thời cứu giúp người dân khi đau yếu, bệnh tật. Các cơ sở  khám chữa bệnh của Phật giáo đã thực hiện tốt việc chăm sóc sức khỏe cho người dân nghèo, những người có hoàn cảnh khó khăn. Từ năm 2017 đến nay hoạt động khám chữa bệnh, cấp phát thuốc từ thiện cho bà con nghèo tại 02 cơ sở phòng khám đông y chùa Phước An (quận Bình Thủy) là 12.392.000.000 đồng và phòng khám đông y Trúc Lâm Phương Nam (huyện Phong Điền) là 7.399.122.000 đồng.

    Đặc biệt, trong thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, thể theo tinh thần tương thân tương ái của dân tộc, các cơ sở Tự viện tại 09 quận, huyện đã tích cực ủng hộ cho công tác phòng chống dịch bằng nhiều hình thức như suất cơm hàng ngày, gần 270 tấn gạo, 320 tấn rau củ, 9000 thùng mì, 3000 thùng sữa tươi, nhu yếu phẩm, vật tư y tế, quỹ vắc xin phòng, chống dịch... với kinh phí khoảng 09 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Ban Trị sự GHPGVN thành phố Cần Thơ và chư tôn đức Tăng Ni các Tự viện đã hỗ trợ 15.000 túi thuốc điều trị F0 tại nhà với kinh phí ước tính trên 01 tỷ đồng.

   Hòa thượng Đào Như - Trưởng Ban Trị sự GHPGVN TPCT ủng hộ 100 triệu đồng cho quỹ Phòng chống dịch Covid-19

    3.2. Hoạt động từ thiện xã hội

   Thể theo tinh thần từ bi của nhà Phật, đồng thời phát huy truyền thống tương thân tương ái của dân tộc, trong nhiệm kỳ qua các Tự viện đã tích cực thực hiện các công tác Từ thiện xã hội hàng năm như: phát quà, gạo cho bà con nghèo nhân dịp Tết nguyên đán, Đại lễ Vu lan Báo hiếu, trao tặng học bổng, tập sách cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhân dịp năm học mới, ủng hộ quỹ khuyến học khuyến tài, quỹ vì người nghèo, phát quà Trung thu cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, tổ chức các chuyến đi phát quà, cứu trợ đồng bào các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ...Theo số liệu thống kê của Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Cần Thơ từ năm 2017 đến quý 1 năm 2022, hoạt động từ thiện xã hội với tổng kinh phí: 140.546.270.000 đồng.

   Lời kết

   Phật giáo du nhập vào Việt Nam từ lâu đời và đã trở thành một thành tố quan trọng trong đời sống văn hóa của con người Việt Nam. Trải qua tiến trình lịch sử hơn 2000 năm, Phật giáo luôn đồng hành với dân tộc và có ảnh hưởng sâu rộng trong đời sống xã hội, góp phần tạo nên bản sắc, cốt cách văn hóa, đóng góp to lớn vào công cuộc dựng nước và giữ nước. Trong giai đoạn hiện nay, thực hiện phương châm “Đạo pháp - Dân tộc - Chủ nghĩa xã hội”, Phật giáo tiếp tục có nhiều đóng góp vào công cuộc đổi mới đất nước thông qua các hoạt động phật sự và hoạt động xã hội hướng đến con người, vì con người, trong đó các hoạt động an sinh xã hội là điểm sáng, thể hiện rõ tinh thần “nhập thế giúp đời” của Phật giáo Việt Nam.

    Kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của Phật giáo Việt Nam, Giáo hội Phật giáo Việt Nam thành phố Cần Thơ đã đồng hành cùng chính quyền và nhân dân thành phố Cần Thơ trong tinh thần hòa hợp, đoàn kết luôn phát huy nguồn lực tham gia các hoạt động an sinh xã hội đem lại những giá trị nhân văn sâu sắc, góp phần ổn định tình hình kinh tế - xã hội của địa phương trong giai đoạn hiện nay./.

 TÀI LIỆU THAM KHẢO

    1. Tạp chí Công tác tôn giáo số 7 – 2021 (tr 42).

    2. Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

   3. Văn kiện Đại hội đại biểu Phật giáo thành phố Cần Thơ lần thứ X, nhiệm kỳ 2022 – 2027.

   4. Nguyễn Ngọc Dung: Phật giáo Việt Nam với an sinh xã hội – Giáo lý và thực tiễn, Tạp chí Khoa học Đại học Thủ Dầu Một, Số 2(45)-2020.

  5. http://lyluanchinhtri.vn/home/index.php/ phat giao gop phan thuc hien chinh sach an sinh xa hoi.

   6. Ban Tôn giáo thành phố Cần Thơ - Báo cáo kết quả Đại hội đại biểu Phật giáo thành phố Cần Thơ lần thứ X, nhiệm kỳ 2022 – 2027.

     7. https://tapchivanhoaphatgiao.com/luu-tru/16136